De jaren vliegen voorbij en dus is het soms heerlijk om met een nostalgische blik terug te kijken op een oude game. Deze keer ben ik met de controller in de hand weer terug in Anywhere City gestapt, de fictieve stad waar GTA II zich afspeelde. In een tijd toen GTA nog simpel was, zonder minigames, maten om mee te darten of de kroeg in te duiken, zonder online multiplayer, zonder seksuele dienstverleners en alles van een top-down perspectief.
Met de paplepel ingegoten
GTA II was de eerste GTA die ik zelf speelde en ook op de Gameboy Color heb ik het spel helemaal kapot gespeeld. Bij vrienden heb ik ook chaos mogen zaaien in de andere GTA’s (GTA 1 + London), maar deel 2 had iets speciaals. De gameplay was fun en het was volgens mij de eerste open wereld game die ik speelde. Het gevoel om alle missies te voltooien en alle kill frenzies en GTA II tokens te verzamelen is heerlijk in zo’n open wereld. Maar een van de vetste dingen in de game, was om een tank te besturen die alle andere auto’s kan verpletteren onder de rupsbanden.
Later zou ik mijn GTA avontuur vervolgen met GTA San Andreas, IV en V en tussendoor heb ik ook nog een Grand Theft Auto: Advance gekocht. Toch deden de eerste GTA’s (en GTA II in het bijzonder) iets wat ik nu mis in de serie. Het voelde als een game die je snel even kon oppakken, zonder veel verhaal of random events mis te lopen. Controller oppakken, console aanzetten en je kan aan de slag. Het spel is zo geladen en omdat de wereld nog niet zo groot was, ben je ook op de plaats van bestemming.
Het Hart van Grand Theft Auto
Aangezien de game ondertussen al zo’n 17 jaar oud is, is het niet vanzelfsprekend dat iedere gamer een top-down GTA heeft meegemaakt. De serie heeft namelijk een grote ontwikkeling meegemaakt. De open wereld is was er in 1999 ook al, maar in GTA II ben je voor plezier nog meer op jezelf aangewezen. Zo zijn er geen vliegtuigen, geen street races en geen minigames. Je bent aangewezen op de open wereld, de missies, wapens, voertuigen en de shops die je zelfs autobommen kunnen verkopen.
Het spel kent eenzelfde principe als de andere Grand Theft Auto games. Je zoekt contact met met personages en vervolgens krijg je van hun opdrachten. In GTA II gebeurt dit door in de districten van de gangs op zoek te gaan naar telefoonpalen waarmee je contact legt met de bendeleiders. Wanneer je genoeg respect opbouwt, kun je gevaarlijkere missies aannemen en meer cash verdienen. Wanneer je het respect verliest zul je wat gasten van een concurrerende bende overhoop moeten knallen voor je weer verder kan met de missies. Nadat je genoeg missies hebt uitgespeeld (en genoeg cash hebt verdient) kun je naar het volgde district met een totaal drie districten. Het concept van drie districten/eilanden zien we in de meeste 3D GTA’s ook terug en ook het aannemen van de missies of het zoeken naar items en collectables is niet veranderd.
Life in Anywhere City
Waarom was GTA II dan zo tof in mijn ogen? Behalve de vrijheid van een open wereld, heeft het ook een grote dosis humor. Zo waren er toen ook al radiostations met grappige clips, commercials en de nodige muziek om je te vergezellen tijdens je road trip. In totaal is er zo ongeveer 2,5 uur aan radio in de ether van Anywhere City verdeelt over 11 radiostations, waarvan 7 worden beheerd door de verschillende gangs. De commercials gaan vaak over plaatsen in Anywhere City of producten aangeboden door een van de gangs en dan weet je al vaak dat het niet over zuivere koffie gaat.
De stad leeft, zo kom je Elvis fanaten tegen, groepjes gangsters, toeterende auto’s en mensen die op zoek zijn naar een taxi. Daarnaast zijn er ook de nodige zakkenrollers en autodieven. Wordt er een gangster overvallen, dan zal die ook beginnen te schieten. De game is een ode aan het leven in een drukke stad met behalve woningen, ook kleine eilanden, winkels en points of interest zoals radiostations, kranen, pakhuizen een universiteit, politiebureau’s, autosloperijen of een bankgebouw. De stad nodigt uit om ontdekt te worden en zo maak GTA II optimaal gebruik van de open wereld.
Russische Droge Worst
Een andere rede voor het succes is mogelijk de controversie. Games als Doom, Carmageddon en Wolfenstein 3D hebben een cultstatus gekregen, niet alleen door het geweldadige karakter, maar ook door de gevoelige content. Zo wordt Wolfenstein gedecoreerd met hakenkruizen en portretten van Hitler en Doom gebruikt een meer satanische setting voor de game. Bij de GTA games komt de controverse door de mogelijkheid om veel burgers om te leggen en chaos te schoppen. De controversie was echter sterker bij de 3D games, aangezien de 3D-serie populairder is en grafisch ook meer gedetailleerd.
Wie een spel als GTA natuurlijk te serieus neemt, kan de game zien als een moordsimulator, maar de komische personage en karakter van de game doet mij meer denken als satire, die bepaalde culturen op de hak neemt. De korte zinnetjes die voorbijgangers uitspreken als “watch it asshole!”, de boeren en scheten die je kunt laten en geluidseffecten van overreden mensen die “splatten” tegen het asfalt, hebben wat weg van de humor van South Park. Daarnaast steekt het ook de draak met stereotypes zoals de Russische maffia die hun vijanden tot worsten verwerken, de Hare Krishna als gewelddadige gangsters of de Rednecks. Aan alles is te merken dat GTA II (en de gehele serie) vooral niet te serieus genomen moet worden.
Controls
De besturing van GTA is wat raar, maar het speelt toch soepel. Met de vierpuntsdruktoets verplaats je het personage niet, maar kun je hem roteren. Vervolgens moet je op de X knop (Playstation 1) drukken om vooruit te lopen. De oorzaak hiervan is mogelijk dat de eerste Playstation controllers alleen een vierpuntsdruktoets hadden. Om je toch de vrijheid te geven in alle richtingen te lopen en schieten is mogelijk gekozen voor deze oplossing. Wel zo makkelijk als je gericht ergens op wilt knallen met je gun.
Conclusie
Grand Theft Auto mag dan in het huidige 3D en graphics-geweld een beetje vergeten zijn geraakt. Het blijft natuurlijk een keigoede game die eigenlijk verplicht een paar uur gespeeld zou moeten worden voordat je aan je een nieuwere GTA begint. Soms ik het heerlijk om gewoon even terug te zijn rond eind jaren ’90. De vibe die de game heeft is heerlijk, grauw, humoristisch en GTA II was voor mij de eerste in de serie die ik heb gespeeld. San Andreas was natuurlijk top en lovende woorden over GTA V samen met de online multiplayer zijn ook zo vaak al geschreven, maar GTA II heeft voor mij de afgelopen 17 jaar overleefd zonder aan plezier in te leveren. Het is natuurlijk de vraag of dat alleen te maken heeft met de kwaliteit van de game of dat het ook mijn nostalgische gevoelens zijn. Daarvoor zal je zelf het schijfje in je Playstation of PC moeten stoppen (of het natuurlijk moeten downloaden).
